ส่วนป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า มีอำนาจหน้าที่
- จัดทำแผนงานและงบประมาณของส่วน จัดทำแผนปฎิบัติและแผนการใช่จ่ายงบประมาณของส่วน และจัดทำรายงานผลการปฏิบัติงานของส่วน กำกับ ควบคุมดูแล และประสานงานด้านการป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า
- ปฏิบัติงานด้านป้องกันและปราบปรามการบุกรุกทำลายทรัพยากรป่าไม้ในเขตพื้นที่รับผิดชอบ ประสานงานเพื่อสนับสนุนข้อมูลการข่าว การสืบสวน ดำเนินคดี และกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับผู้กระทำผิด ประสาน ติดตามสถานการณ์เพื่อหยุดยั่งการทำลายป่าไม้
- ปฏิบัติงานด้านป้องกันรักษาป่า โดยการมีส่วนร่วมของประชาชน
- ดำเนินการเกี่ยวกับการให้บริการด้านการป่าไม้ การอนุญาติด้านป่าไม้ การตรวจสอบและออกหนังสือรับรองไม้ ผลิตภัณ์ไม้ และถ่านไม้ ตามกฏหมายว่าด้วยป่าไม้ กฏหมายว่าด้วยป่าสงวนแห่งชาติ กฏหมายว่าด้วยเลื่อยโซ่ยนต์ และกฏหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง
- ปฏิบัติงานอื่นที่เกี่ยวข้องหรือได้รับมอบหมาย
ส่วนป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า ประกอบด้วย 4 ฝ่าย ดังนี้
- ฝ่ายป้องกันรักษาป่า มีหน้าที่รับผิดชอบ
1.1 ปฏิบัติงานคุ้มครองพื้นที่ป่า ป้องกัน ปราบปรามเพื่อยุติการบุกรุกพื้นที่ป่า
1.2 ประสานงานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการรักษาพื้นที่ป่า การร้องเรียน ตลอดจน การดำเนินการเกี่ยวกับคดี การติดตามผลการดำเนินงานคดีด้านการป่าไม้
1.3 ปฏิบัติการข่าว ดำเนินการเกี่ยวกับการตรวจปราบปราม เพื่อยับยั้งการ บุกรุก ทำลายป่า และประสานความร่วมมือในการป้องกันรักษาป่า
1.4 ดำเนินการเกี่ยวกับการให้บริการด้านป่าไม้ การอนุญาตด้านป่าไม้ การตรวจสอบและออกหนังสือรับรองไม้ ผลิตภัณฑ์ไม้ และถ่านไม้ ตามกฏหมายว่าด้วยป่าไม้ กฎหมายว่าด้วยป่าสงวนแห่งชาติ กฏหมายว่าด้วยเลื่อยโซ่ยนต์ และกฏหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง
1.5 ปฏิบัติงานอื่นที่เกี่ยวข้องหรืองานที่ได้รับมอบหมาย - ฝ่ายควบคุมไฟป่า มีหน้าที่รับผิดชอบ
2.1 ปฏิบัติงานด้านควบคุมไฟป่า เฝ้าระวังและป้องกันการเกิดไฟป่า
2.2 เสริมสร้างการมีส่วนร่วมในการควบคุมไฟป่า ประชาสัมพันธ์ และรณรงค์ทุกรูปแบบ เพื่อป้องกันการเกิดไฟป่า
2.3 ปฏิบัติงานอื่นที่เกี่ยวข้องหรืองานที่ได้รับมอบหมาย - ฝ่ายส่งเสริมการมีส่วนร่วมด้านการป้องกันและปราบปราม มีหน้าที่รับผิดชอบ
3.1 จัดทำและดำเนินการจัดฝึกอบรมโครงการราษฎรอาสาพิทักษ์ป่า (รสทป) และโครงการเยาวชนอาสาพิทักษ์ป่า (ยสทป.)
3.2 ปฏิบัติงานด้านการส่งเสริมและสร้างเครือข่ายพันธมิตรในการป้องกันรักษาป่า
3.3 ปฏิบัติงานด้านการประชาชัมพันธ์เผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร บทความเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และส่งเสริมการมีส่วนร่วมผ่านสื่อต่าง ๆ ทุกรูปแบบ
3.4 สนันสนุนวิทยากรราษฎรอาสาพิทักป่า (รสทป.) ให้แก่หน่วยงานที่ต้องการ
3.5 ปฏิบัติงานอื่นที่เกี่ยวข้องหรืองานที่ได้รับมอบหมาย - ฝ่ายกฏหมาย มีหน้าที่รับผิดชอบ
4.1 ดำเนินตามกฏหมายเกี่ยวกับป่าไม้ และกฏหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง
4.2 ดำเนินการเกี่ยวกับงานนิติกรรมและสัญญา งานเกี่ยวกับคดีความต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
4.3 ให้คำปรึกษา แนะนำแก่บุคลากรและหัวหน้าหน่วยงานในสังกัดสำนักจัดการทรัพยากรป่าไม้ เกี่ยวกับกฏหมายและระเบียบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องในกิจการของกรมป่าไม้
4.4 ดำเนินการสืบสอบสวนการร้องเรียน ตลอดจนการดำเนินการเกี่ยวกับคดีการติดตามผลการดำเนินคดีด้านป่าไม้
4.5 ปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนันสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องหรือที่ได้รับมอบหมาย
