แหล่งเมล็ดพันธุ์ไม้คุณภาพ

กลุ่มงานวนวัฒนวิจัย ได้พัฒนาแหล่งเมล็ดพันธุ์ไม้ที่มีอยู่เดิมและจัดสร้างแหล่งเมล็ดพันธุ์ไม้ที่มีคุณภาพ ทางพันธุกรรมแหล่งใหม่ ๆ เพื่อให้ได้แหล่งเมล็ดพันธุ์ไม้ที่มีคุณภาพเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้น จึงมีแหล่งเมล็ดพันธุ์ไม้ชนิดต่าง ๆ แบ่งตามชั้นคุณภาพอยู่ทั่งประเทศ ซึ่งชั้นคุณภาพของแหล่งเมล็ด พันธุ์ไม้สามารถแบ่งตามลำดับคุณภาพทางพันธุกรรมจากต่ำไปสูงได้ ดังนี้

1.1 แหล่งเมล็ดคัดเลือก (Selected Stand: SS)

หมายถึง แหล่งเมล็ดทั้งที่เป็นป่าปลูกและป่าธรรมชาติที่หมู่ไม้มีลักษณะดี หรือมีความเด่นเป็นพิเศษ ของลักษณะต้นไม้ตามที่ต้องการ

1.2 แหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ (Seed Production Area: SPA)

หมายถึง หมู่ไม้ที่มีลักษณะดีเด่นตามต้องการหรือที่เป็น selected stand ทั้งที่เป็นป่าปลูกและป่าธรรมชาติ ที่ได้รับการจัดการด้วยวิธีต่าง ๆ (การตัดขยายระยะเป็นวิธีหนึ่งที่สำคัญ) เพื่อให้มีผลผลิตเมล็ดเร็วขึ้น และมากขึ้นทั้งปริมาณและคุณภาพเพื่อให้เข้าถึงหมู่ไม้ได้ง่ายเพื่อความสะดวกในการเก็บเมล็ด และเพื่อ ป้องกันรักษาหมู่ไม้

1.3 แหล่งเมล็ดพิสูจน์ถิ่นกำเนิด (Provenance Seed Stand: PSS)

หมายถึง แหล่งเมล็ดที่เป็นป่าปลูกที่ทราบแหล่งกำเนิด และการปลูกนั้นมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อการผลิต เมล็ด แหล่งเมล็ดประเภทนี้เกิดจากเมล็ดที่ได้จากแหล่งที่ดี ต้นไม้ใน provenance seed stand นั้นคาดว่าจะมีลักษณะภายนอก (phenotype) ดีตามลักษณะของหมู่ไม้ที่เก็บเมล็ดมา ทั้งนี้พื้นที่ปลูกควร จะอยู่ใกล้ หรือมีสภาพทางนิเวศวิทยาใกล้เคียงกับหมู่ไม้ที่เก็บเมล็ดมากที่สุด provenance seed stand มีการกำหนดไว้ล่วงหน้าแล้วว่าจะปลูกเพื่อการผลิตเมล็ด จึงทำให้เป็นข้อได้เปรียบในการจัดการต่าง ๆ ที่จะทำให้การเก็บเมล็ด สะดวก มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

1.4 สวนผลิตเมล็ดพันธุ์ (Seed Orchad: SO)

หมายถึง แหล่งเมล็ดที่เป็นป่าปลูกที่ปลูกขึ้นจากการใช้วัสดุพันธุกรรมของสายพันธุ์ที่ดีซึ่งคัดเลือกไว้ และได้รับการจัดการด้วยวิธีต่าง ๆ เพื่อให้มีผลผลิตเมล็ดเร็วขึ้นและเป็นปริมาณมาก ทั้งนี้การปลูกมี วัตถุประสงค์หลักเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์คุณภาพดีเช่นเดียวกับ provenance seed stand แตกต่างกันที่ seed orchard เป็นการรวบรวมสายพันธุ์จากหลาย ๆ แหล่ง และมีการกำหนดแผนผังการปลูกที่ชัดเจน ให้กับกล้าไม้ทุกต้นตามหลักวิชาการปรับปรุงพันธุ์ไม้ป่า