ส่วนป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า มีอำนาจหน้าที่
1.) จัดทำแผนงานและงบประมาณขอองส่วน จัดทำแผนปฏิบัติการและแผนการใช้จ่ายงบประมาณของส่วน และจัดทำรายงานผลการปฏิบัติงานของส่วน กำกับ ควบคุมดูแล และประสานงานด้านป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า
2.) ปฏิบัติการด้านการป้องกันและปราบปรามการบุกรุกทำลายทรัพยากรป่าไม้ ในเขตพื้นที่รับผิดชอบ ประสานงานเพื่อสนับสนุนข้อมูลการข่าว การสืบสวน ดำเนินคดี และกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับผู้กระทำผิด ประสาน ติดตามสถานการณ์เพื่อการหยุดยั้งการทำลายป่าไม้
3.) ปฏิบัติงานด้านกาป้องกันรักษาป่า โดยการมีส่วนร่วมของประชาชน
4.) ดำเนินการเกี่ยวกับการให้บริการด้านการอนุญาตอุตสาหกรรมไม้ งานตรวจสอบและออกใบเบิกทางนำไม้และของป่าเคลื่อนที่
ส่วนป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า ประกอบด้วย 4 ฝ่าย มีหน้าที่และความรับผิดชอบ ดังนี้
1.1 ฝ่ายบริหารทั่วไป
(1) ปฏิบัติงานธุรการ และงานสารบรรณของส่วน
(2) จัดทำแผนงานและงบประมาณของส่วน จัดทำแผนปฏิบัติการและแผนการใช้จ่ายงบประมาณของส่วน และจัดทำรายงานผลการปฏิบัติงานของส่วน ส่งสำนัก
(3) ปฏิบัติงานอื่นที่เกี่ยวข้อง หรืองานที่ได้รับมอบหมาย
1.2 ฝ่ายป้องกันรักษาป่า
(1) ปฏิบัติงานคุ้มครองพื้นที่ป่า ป้องกัน ปราบปรามเพื่อยุติธรรมบุกรุกพื้นที่ป่า
(2) ประสานงานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการรักษาพื้นที่ป่า การร้องเรียน ตลอดจนการดำเนินงานเกี่ยวกับคดี และประสานความร่วมมือในการป้องกันรักษาพื้นที่ป่า
(3) ปฏิบัติการข่าว ดำเนินการเกี่ยวกับการตรวจปราบปราม เพื่อยับยั้งการบุกรุกทำลายป่า และประสานความร่วมมือในการป้องกันรักษาพื้นที่ป่า
(4) ดำเนินการและให้บริการด้านป่าไม้ ตามกฎหมายว่าด้วยป่าไม้ กฎหมายว่าด้วยป่าสงวนแห่งชาติ กฎหมายด้วนสวนป่า กฎหมายว่าด้วยเลื่อยโซ่ยนต์ และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง
1.3 ฝ่ายควบคุมไฟป่า
(1) ปฏิบัติงานด้านการควบคุมไฟป่า เฝ้าระวังและป้องกันการเกิดไฟป่า
(2) เสริมสร้างการส่วนร่วมในการควบคุมไฟป่า ประชาสัมพันธ์ และรณรงค์ทุกรูปแบบ เพื่อป้องกันการเกิดไฟป่า
(3) ปฏิบัติงานอื่นที่เกี่ยวข้อง หรืองานที่ได้รับมอบหมาย
1.4 ฝ่ายส่งเสริมการมีส่วนร่วมด้านป้องกันและปราบปราม
(1) จัดทำและดำเนินการจัดฝึกอบรมโครงการราษฎรอาสาสมัครพิทักษ์ป่า (รสทป.) และโครงการเยาวชนอาสาสมัครพิทักษ์ป่า (ยสทป.)
(2) ปฏิบัติงานด้านส่งเสริมและสร้างเครือข่ายพันธมิตรในการป้องกันรักษาป่า
(3) ปฏิบัติงานด้านการประชาสัมพันธ์เผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร บทความเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และการส่งเสริมการมีส่วนร่วมผ่านสื่อต่างๆ ทุกรูปแบบ
(4) สนับสนุนวิทยากรราษฎรอาสาสมัครพิทักษ์ (รสทป.) ให้แก่หน่วยงานที่ต้องการ
(5) ปฏิบัติงานอื่นๆ ที่ได้รับมอบหมาย
